Terwijl Jean-Michel Basquiat stormenderhand Wenen verovert, heeft Gustav Klimt zijn zinnen gezet op Amsterdam. De Weense Golden Boy is op visite bij Vincent van Gogh, waar hij in het gezelschap vertoeft van Matisse, Rodin, Monet en andere grootheden die hem mede geïnspireerd hebben bij het creëren van zijn meesterwerken.
Voor het eerst sedert 60 jaar is Klimts meesterwerk ‘Waterslangen II’ in het openbaar te zien. Alleen daarvoor zou je al een retourticket richting Amsterdam boeken.
Gustav Klimt vs. Vincent van Gogh. Groter kan de tegenstelling haast niet zijn. Hoewel. Als je de foto’s ziet van Klimt in zijn lange pij met verwilderde baard en bizarre blik, dan stemt dat niet overeen met het beeld van zijn schilderijen die een en al schoonheid en elegantie uitstralen. Tegenover de ruwe penseelstreken en vlammende kleuren van Van Gogh staat Gustav Klimt met zijn met bladgoud belegde portretten van dames uit de hogere en artistieke Weense kringen. Maar wanneer Klimt zich toelegt op landschappen zien we een heel andere schilder die de compositie en het kleurenpalet van Van Gogh, Monet en anderen in zich heeft opgenomen.
Khnopff – Van Rysselberghe – Minne
De tentoonstelling onderzoekt op indringende wijze de verwantschappen van Gustav Klimt (1862-1918) met tijdgenoten en voorgangers. Bovendien worden niet alleen een aantal klassiekers van Klimt getoond – Judith, Emilie Flöge, De Bruid, Johanna Staude — maar ook minder bekende werken zoals zijn landschappen en zijn erotische tekeningen zodat je een totaalbeeld krijgt van de kunstenaar. Die stoute tekeningen leunen overigens heel dicht aan bij de prenten van Rodin en zijn Weense spitsbroeder Egon Schiele voor wie helaas geen plaats was op deze tentoonstelling.
Wel aanwezig zijn drie Belgische kunstenaars – Ferdinand Khnopff, Théo Van Rysselberghe en beeldhouwer George Minne – die Klimt op een of andere manier geïnspireerd hebben. Een hoofdrol is weggelegd voor de Nederlandse kunstenaar Jan Toorop die met zijn haast surrealistische composities waarop een kluwen van mensen die mythologische taferelen tot leven brengen, een duidelijke invloed uitoefende op Klimt. Bijvoorbeeld bij het eerder geciteerde Waterslangen II, maar ook in de plafondschilderingen Filosofie – Geneeskunde – Jurisprudentie, vervaardigd voor de Universiteit van Wenen, maar verwijderd vanwege pervers en pornografisch.
Werd Klimt in de gouden jaren rond de eeuwwisseling op handen gedragen in artistieke middens als de gangmaker van de moderniteit, dan werd hij ook verguisd in bredere kringen. In 1945 gingen de drie meesterwerken verloren toen de nazi’s het Schloss Immendorf waar ze werden bewaard in vlammen lieten opgaan. Op de tentoonstelling zijn wel foto’s van de wervelende composities te zien.
Ander magnum opus van de kunstenaar is het bekende Beethoven Frieze, een ode aan de Negende Symfonie van de componist, te zien in het gebouw van de Wiener Secession. De tentoonstelling in Amsterdam biedt een reconstructie aan.
Geniet van deze wondermooie expositie waar het werk van grootmeester Klimt getoond wordt naast dat van Toulouse-Lautrec, Monet, Rodin, Kees Van Dongen, Munch en anderen, en ontdek de vaak verrassende overeenkomsten. Onze favoriet is een piepklein werkje van Klimt uit een Londense privécollectie, Romeins Vrouwenbad, een ‘jeugdzonde’ uit 1890 maar tevens een pareltje waarin zich een jonge kunstenaar aankondigt bij het begin van een groot artistiek avontuur. Enjoy the Golden Boy!
Golden Boy Gustav Klimt. Inspired by Van Gogh, Rodin, Matisse… Van Gogh Museum, Museumplein, Amsterdam. Dagelijks geopend tot en met 8 januari 2023. https://tickets.vangoghmuseum.nl/
De tentoonstelling reist daarna door naar het Belvedere in Wenen waar ze te zien is van 23 februari tot en met 29 mei 2023.
_Tekst: Henri Lens
