Er zijn maar weinig gebieden ter wereld die zo een onuitwisbare indruk nalaten als Patagonië. De getuigenissen van de ontdekkers, avonturiers, schrijvers en recent ook het groeiend aantal toeristen, liegen er niet om.
Het zuidelijkste deel van Argentinië strekt zich uit van de Rio Colorado tot Kaap Hoorn. Het grootste deel behoort bij Argentinië en het andere bij Chili. De Andes vormen een natuurlijke grens tussen beide landen. Ook de magische provincie Tierra del Fuego (Vuurland) maakt er deel van uit.
Er zijn verschillende theorieën over de oorsprong van de naam Patagonië. De meest plausibele is het verhaal van Magalhaes, de Portugese zeevaarder die in 1520 de zeestraat die de Atlantische oceaan met de Grote oceaan verbond ontdekte. Toen hij aan land ging stootte hij op De Tehuelche-indianen en stelde vast dat zij uitzonderlijk groot waren en schoeisel droegen uit dierenhuiden vervaardigd, waardoor hun voeten enorm leken. (Patagon = grote voeten)
De Tehuelche en vele andere stammen uit dit gebied waren hetzelfde lot beschoren als hun soortgenoten uit het noorden. Halverwege de 19de eeuw kwam de invasie van de eerste schapenboeren op gang, hoofdzakelijk uit Schotland en Wales. De schapen waren een lekker hapje voor de inboorlingen en ze hoefden er niet eens op te jagen. Deze diefstallen en de represailles waren de aanleiding tot een ware genocide. De Engelse schapenboeren betaalden de indianenjagers één pond sterling per afgesneden paar oren. Op enkele jaren tijd waren de meeste indianen uitgeroeid.
Natuur
De Andes en de gletsjers, de meren, de vruchtbare vlakte, de uitgestrekte eindeloze woeste vlakte en de grillige kustlijn van de Atlantische oceaan maken van Patagonië een van de markantste gebieden ter wereld. Rond de grote meren heerst een vrij mild klimaat waardoor een flora en fauna van ongekende variëteit tot stand is gekomen. Tal van exemplarische nationale parken bieden bescherming aan deze unieke en onvervangbare natuurpracht. De spectaculaire landschappen van de Andes en zijn uitlopers en de fascinerende eindeloze leegte van de “desierto” zijn de ingrediënten voor een unieke inspirerende ervaring. De Atlantische oceaankust is een toevluchtsoord voor allerhande bedreigde diersoorten die in deze beschermde gebieden komen broeden en hun nakomelingen grootbrengen. Jacht en visvangst is bij wet verboden en wordt streng gecontroleerd. Nergens ter wereld kom je zo dicht bij zogende walvissen, dolfijnen, orka’s, zeeolifanten, zeeleeuwen en pinguïns. Rond de kustgebieden tref je ook lama’s aan en een hele resem roofvogels aan. Adembenemend !
Waar, wanneer en hoe…
Patagonië heeft een oppervlakte groter dan Frankrijk en biedt een ontzaglijk aantal mogelijkheden voor ongeveer elke vorm van toerisme, behalve dan het luieren en braden aan het strand in all-in hotels met sterrenservice.
Het wegennet is rudimentair en een avontuurlijke instelling is een vereiste.
Een selectie dringt zich op, tenzij je de tijd en middelen hebt om het hele gebied uit te kammen, maar dan ben je wel een paar maanden zoet.
Ik beperk me dan maar tot een selectie die ik zelf heb gemaakt bij mijn bezoek aan Patagonië.
Ushuaia of het einde van de wereld
Ushuaia is de meest zuidelijke stad ter wereld en pronkt (iets te veel) met “het einde van de wereld”. Ze is gelegen aan het zuidelijke punt van het magische Vuurland (Tierra del Fuego) en ligt gevangen tussen het Beagle-kanaal en de Martial-gletsjer. Wat aanvankelijk een nederzetting was met houten huizen en golfplaat-daken is nu uitgegroeid tot een bedrijvig stadje met een nieuwe luchthaven, toenemend toerisme en aangepaste faciliteiten.
Het is de ideale uitvalsbasis voor de vele excursies die zeer gevarieerd zijn en uitstekend georganiseerd.
Het is aan te raden om vooraf één en ander te plannen want ook nu moet een keuze gemaakt worden.
Een boottocht door het Beagle-kanaal is een goede manier om alle reis- en andere perikelen van je af te schudden en een eerste echte confrontatie met het einde van de wereld aan te gaan. Aan het einde van dit kanaal ligt Kaap Hoorn en begint de tocht naar de Zuidpool.
Wees niet bang want zo ver gaat de boot niet. Hij neemt je wel mee naar de beruchte vuurtoren (Les Eclaireurs) en brengt je langs kleine pinguïnkolonies en op de rotsen luierende zeehonden. Vanaf de boot heb je spectaculaire panorama’s van Ushuaia, het Isla Navarino en het Chileense Isla Hoste. Meteen krijg je ook een voorproefje van de legendarische winden die rond Kaap Hoorn menig schip hebben doen vergaan.
Bij terugkeer in de haven is een bezoek aan het stadje aan te raden, al was het maar om sjaal en muts te kopen die bij de volgende excursies zeker van pas zullen komen. Ik ben toevallig aanbeland bij Laguna Negra (San Martin 513) waar ik kennis maakte met de beroemde chocolade van Ushuaia, die de Belgische naar de kroon steekt. Ook de koffie is er uitstekend.
Om je eerste dag aan het einde van de wereld te verwerken raad ik je een avondmaal aan bij “Chez Manu”, een franse kok die een restaurant heeft met een spectaculair zicht op de stad en het Beagle-kanaal en die wonderen verricht met de lokale King Crab en het lamsvlees van de streek. (Luis Marcial 2135).
Een tweede dag in Ushuaia is aanbevolen al was het maar voor een bezoek aan de Martial-gletsjer, gemakkelijk te bereiken met een taxi (zeer goedkoop) en de tocht met de kabelbaan is zeer avontuurlijk en biedt prachtige uitzichten op de baai en het kanaal.
Ook het “Parque Nacional Tierra del Fuego” is een bezoek meer dan waard. Het park strekt zich uit over 63.000 hectare van het Beagle-kanaal tot Het Lago Fagnano en herbergt een groot aantal condors en albatrossen. Ook bevers en rode en grijze vossen zijn er thuis.
Je kan Patagonië niet verlaten zonder de wilde forel geproefd te hebben. Dat kan best bij “Kaupé” (Roca 470) of bij “Bodegon Fuegino (San Martin 859).
El Calafate
Op 320 km noord-oost van Rio Galegos ligt El Calafate, de ideale uitvalsbasis voor misschien wel het spectaculairste deel van een bezoek aan Patagonië .
Het stadje telt amper 15.000 inwoners en bestaat voornamelijk dankzij de aanwezigheid van ‘s werelds meest indrukwekkende gletsjers, waarvan de bereikbaarheid fel verbeterd is.
Trek minstens 3 dagen uit want er moeten toch nog behoorlijk wat kilometers afgelegd worden. Boek bij aankomst meteen uw uitstap naar Perito Moreno en de Upsala-gletsjer en daarmee zijn al 2 dagen gevuld. De “Perito Moreno” is door de Unesco tot werelderfgoed verklaard en is één van ‘s werelds meest levende gletsjers waarvan het volume steeds hetzelfde blijft omdat de top weer aanvult wat de basis verliest. Hij is 15 km lang en op sommige plaatsen 5 km breed. Zijn diepte bereikt 60 meter onder de spiegel van het meer. Het bezoek aan deze gletsjer was één van de redenen voor mijn bezoek aan Patagonië en is een ervaring die me mijn leven lang zal bijblijven. De nietigheid van de mens tegenover deze enorme kathedraal van de natuur. Indrukwekkend!
Dag 2 komt de bus je aan het hotel ophalen voor een bezoek aan de Upsala-gletsjer. Op ongeveer 50km van El Calafate bereik je Lago Argentino, het grootste meer van Argentinië. Daar stap je op de boot die je naar de Upsala-gletsjer brengt. Deze boottocht is een sublieme ervaring en maakt je stil. Je vaart door de meest grillige ijsschotsen die soms wel door een meesterhand gebeiteld lijken en je bewondert de bizarre blauwe tinten die de schotsen te voorschijn toveren. Het meer is geflankeerd door besneeuwde bergen met een bijzondere vegetatie en condors zweven hoog boven je. Dan bereik je de grootste gletsjer van het zuidelijk halfrond, groter dan Buenos Aires. Het meer is hier meer dan 1000 meter diep. De gletsjer steekt 70 meter boven water en gaat ongeveer 500 meter diep. De boot vaart behoorlijk, dicht bij de gletsjerwand en soms dondert onder een groot geraas een brok ijs het meer in. Ook hier ben je weer een stille toeschouwer.
Vervolgens neemt de boot je mee naar de Spegazzini-gletsjer en naar Bahia Onelli, waar je ontscheept en via een mooie voettocht bij de baai komt waarin enorme stukken ijs ronddobberen tegen een indrukwekkende achtergrond.
Dan weer aan boord en terug naar El Calafate. Even tijd om deze alweer onvergetelijke indrukken in woorden te vatten voor het dagboek.
Dag 3 is ideaal om even een uitstap te maken naar een van de vele “Estancia’s” in de buurt van El Calafate. Estancia’s zijn grote uitgestrekte ranches waar je goed hoogte krijgt van het leven in de natuur van Patagonië. Sommige zijn uitstekend voorzien op bezoek en hebben een uitstekende keuken waar vooral het heerlijke lamsvlees geserveerd wordt en sommige bieden ook overnachting aan. Hier ervaar je de rust en de verlatenheid van Patagonië aan den lijve.
Waar eten in El Calafate?
Bij “Casimir“, Av. Libertador 963.
Een schitterende keuken waar alle lokale specialiteiten met grote liefde bereid worden. Bovendien een zeer uitgebreide keuze Argentijnse wijnen. Ook de hang-out van de Argentijnse president Kirchner die in de buurt een vakantiehuis heeft.
Puerto Madryn en Peninsula Valdes
Puerto Madryn is onze nieuwe uitvalsbasis voor een ander belangrijk onderdeel van een bezoek aan Patagonië, namelijk Peninsula Valdés, een schiereiland aan de Atlantische kust dat bekend staat om zijn jaarlijks terugkerende walvissen (bultrugwalvis) en de zeeleeuwenkolonies. Het levendige stadje moet het vooral hebben van de duizenden natuurtoeristen die er alle faciliteiten vinden voor een aangenaam verblijf.
Ook hier moet meteen geboekt worden voor de meestal goed georganiseerde excursies .
Hotels hebben meestal goede kontakten met de beste organisatoren.
Boek zeker voor het “Reserva Faunistica Peninsula Valdés” en neem liefst de komplete tocht. Die brengt je naar Puerto Piramide, waar je op bijzondere bootjes gaat om zeer dicht bij de spelende walvissen te komen. Walvissen voeden hun kalveren en maken ze spelend klaar voor de grote tocht naar Antarctica. Het is een ontroerend spektakel en je wordt boos als je denkt aan al die walvissen die getorpedeerd worden voor “wetenschappelijke doeleinden”.
Vervolgens gaat de tocht naar Caleta Valdés waar de zeeolifanten jaarlijks terugkeren om te baren en hun jongen groot te brengen.
De lange tocht door het schiereiland brengt je ook langs kuddes lama’s, vossen en de sierlijke Patagonische hazen. Ook roofvogels zijn er thuis.
Dag 2 voert je naar Punta Tombo. Weer een lange rit per busje, maar het loont de moeite want je komt in pinguïn-land waar in de lente soms tot honderdduizend pinguïns vertoeven om te nesten en hun kroost groot te brengen. Pinguïns zijn mono-gaam en komen jaarlijks naar hetzelfde nest. Vader en moeder doen het broedwerk om beurten en zorgen samen voor het grootbrengen van de jongen. Een ontroerend spektakel. Je loopt uren rond tussen de pinguïns maar je moet wel strikte regels in acht nemen.
Bij goed weer kan je later nog naar Rawson waar je met snelle rubberboten op zoek gaat naar de dofijnen. Het is nooit zeker dat je ze ziet, maar ik had geluk want met tientallen kwamen ze pijlsnel onder en naast de boot spelen en hun akrobatie tonen. Prachtige gekke beesten.
Op de lange terugweg tijd genoeg om te piekeren over hoe we omgaan met de natuur en de vraag of de volgende generaties deze wonderen nog zullen kunnen beleven of dat ze zullen moeten nalezen in het geschiedenisboek van de natuur.
Wanneer reizen?
De beste tijd voor een bezoek aan Patagonië is de lente. Dat betekent dus de maanden oktober en november. De zomermaanden zijn erg druk omdat de Argentijnen hun eigen land beginnen te ontdekken na de devaluatie van de peso. Zelfs het verre Patagonië is dan erg druk. De lente is ook de beste tijd voor de walvissen en de zeeleeuwen. Neem toch maar wat warms mee want ‘s avonds kan het best fris zijn en soms kan het stevig waaien.
Hoe?
Er zijn komfortabele busdiensten die al de voornoemde plaatsen bedienen. Een stuk goedkoper dan vliegen, maar de afstanden zijn enorm en de uren lang. Ik heb gekozen voor binnenlandse vluchten met Aerolinas Argentinas. Best te betalen als je vooraf boekt. Ook prima service en vrij stipt.
Overnachten
Ook in Patagonië is er een uitgebreid bed&breakfast-circuit. De betere gidsen zoals Lonely Planet en Le Guide du Routard bieden een goede keuze, aangepast aan uw budget.
Het is een ideale formule aangezien je betrekkelijk weinig tijd hebt om te genieten van een volle hotelservice. Degene die ik bezocht waren zonder uitzondering aangenaam en meer dan toereikend.
_Tekst & foto’s: Franz Marijnen & Shutterstock
