Oog voor de backstage
Mode is meer dan de glamour van de catwalk. Dat is meer dan duidelijk in ‘From Sarajevo to Paris’, het lijvige boek dat de Belgische fotografe Marleen Daniels recent op de markt bracht. Het is een prachtig tijdsdocument geworden, met honderden foto’s uit haar archief, waaruit mag blijken dat mode hard werken is. Zeker in de backstage.
De peuk op het tapijt in de backstage van Chanel. De heerlijk overmaatse couturewaanzin achter de schermen bij John Galliano. Ontwerpster Stella McCartney die haar Beatle vader in de armen vliegt. Modellen die klaar staan in de line-up, luttele seconden voor het defilé van start gaat. Of designer Dries Van Noten, die aan een tafel staat met assistenten en wikt en weegt wat voor silhouetten hij in de show wil… Meestal ziet Marleen Daniels wat anderen niet zien. Ze heeft zo haar manier van werken. Onopvallend, zwijgend, nooit té aanwezig. Wanneer iedere andere fotograaf de backstage moet verlaten omdat het defilé begint, loopt zij onopvallend tussen de mannequins door. Als ze niet hardhandig buiten gezet wordt (wat wel eens gebeurt) dan graaft ze zich in, in dat ene moment waarin de spanning stijgt en alleen de intimi van het modehuis getuigen mogen zijn. Niemand die haar dan nog opmerkt. Niemand die haar dan nog tegenhoudt om te doen waar ze zo goed in is: beelden maken over mode die het alledaagse snapshot overstijgen.
Samen met Marleen Daniels heb ik heel wat uren in de backstage doorgebracht. Soms tijdens generale repetities, soms bij de castings van shows, meestal in die luttele uren voor een defilé van start gaat en alweer een modemoment
vastgelegd wordt door tientallen camera’s. We delen een zelfde passie: die voor de mens achter de schermen. Die voor de ware verhalen en het doorprikken van de ballon die mode vaak is. Met Marleen is het aangenaam samenwerken. Ze neemt net de tijd die nodig is om haar beeld te maken. Soms is dat snel, meestal eigenlijk. Ze maakt opmerkingen die to the point zijn. Moeit zich soms in het interview en dat mag. Want ze heeft oog voor het detail dat het verschil maakt.
Ik heb veel herinneringen aan werken met Marleen. Zo was er die ene keer dat we samen Yohji Yamamoto mochten interviewen in Parijs. Het was op een zondag en we reden samen op een lege autostrade richting Lichtstad. Het interview begon wat stroef maar voor we het goed en wel beseften, zat Yamamoto, toch echt wel een kanjer in de internationale modescène, haast fluisterend te vertellen dat hij zich de laatste tijd niet goed voelde. Hij liep toen al tegen de zestig aan en wist niet of hij nog lang te leven had. Het interview werd een fijn gesprek, met zijn drieën. De foto die Marleen nadien maakte, werd een cover van de Standaard Magazine, met een Japanner die met de ogen dicht op de foto ging.
Dat het boek ‘From Sarajevo to Paris’ heet, heeft alles te maken met de loopbaan van de fotografe. Voor ze naar de loopgraven van de mode gestuurd werd, trok ze vaak naar oorlogsgebieden. We kunnen bezwaarlijk zeggen dat beide werelden gelijkaardig zijn, maar in de modebusiness kan het er ook heftig aan toegaan, zeker als je de ballon doorprikt. En net dat doet Marleen. Ze toont de mensen aan het werk, ze heeft aandacht voor het metier, voor de kunst die mode ook is.
Het boek zou aanvankelijk 400 pagina’s tellen maar het werden er uiteindelijk 818. Goed voor beeldmateriaal van 60 modeseizoenen, 900 shows, drie decennia, zo’n 162.000 beelden waaruit ze een keuze moest maken. Een huzarenstukje, dat zeker. Maar iets wat ze zelf een privilege noemt. Want: ‘de designers deelden hun dromen met mij en ik mocht meekijken, op de eerste rij of in de backstage.
‘From Sarajevo to Paris’ werd uitgegeven bij Stockmans Art Books en is te vinden in de betere boekhandel. 75 euro.
_Tekst: Veerle Windels
